نظریات ژئوپلیتیک 4

4) نظریه کمربند شکننده

اس.بی.کوهن نظریه «کمربندهای شکننده» را مطرح کرد که منطقه خاورمیانه در آن جای می‌گیرد. بر اساس این نظریه، خاورمیانه میان دو قدرت برّی (شوروی) و بحری (آمریکا) قرار دارد و لذا در زیر فشار این دو قدرت خرد می‌شود. کوهن یک طرح کمتر جدلی از مناطق ژئواستراتژیک جهان ارائه داد که در آن خاورمیانه همراه با مصر، سودان و بخشی از لیبی را دربرمی­گرفت. کوهن نظریه کمربند شکننده را بدین‌صورت تعریف می‌کند: «یک منطقه وسیع با موقع استراتژیک اشغال‌شده توسط دولت‌های در حال کشمکش که بین منافع متضاد قدرت‌های بزرگ گیرکرده است».

نظریات ژئوپلیتیک 3

آلفرد ماهان

3) نظریه قدرت دریایی

نظریه دیگری که در مباحث ژئوپلیتیک حائز اهمیت است، نظریه آدمیرال­آلفردماهان آمریکایی است. این افسر نیروی دریایی آمریکا «نیروی دریایی را به‌عنوان کلید قدرت جهانی» مورد تأکید قرار داده است. به نظر آلفرد ماهان «دریاهای جهان بیش از آن‌که سرزمین‌های جهان را از هم جدا کنند آن‌ها را به پیوند می‌دهند» بنابراین تشکیل امپراتوری‌های ماورای بحار و دفاع از آن‌ها به قدرت تسلط بر دریا بستگی دارد.

نظریات ژئوپلیتیک 2

2) تئوری ریملند

نظریه دیگری که در مباحث ژئوپلیتیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، نظریه تئوری سرزمین حاشیه‌ای «ریملند» از نیکلاس­اسپایکمن می‌باشد. این تئوری به سرزمین‌های حاشیه‌ای اروپا، خاورمیانه، آسیای جنوبی و خاور دور اهمیت بسیار می‌دهد و آن‌ها را همچون کلیدهای امنیت ایالات‌متحده آمریکا تلقی می‌کند. به نظر این دانشمند تسلط بر هر یک از این مناطق، احاطه برجهان جدید را به‌صورت یک امکان درمی‌آورد. اسپایکمن به ریملند که با تغییراتی همان هلال داخلی مکیندر است اشاره می‌کند و می‌گوید سلطه بر هر یک از مناطق، امنیت امریکا را تهدید می‌کند، زیرا از چنین موقعیتی محاصره دنیای جدید ممکن می‌شود و می‌گوید هرکه ریملند را کنترل کند بر اوراسیا حکومت می‌کند و هر کس اوراسیا را کنترل کند سرنوشت جهان را در اختیار دارد.

نظریه‌های ژئوپلیتیک

1) تئوری هارتلند

بر اساس تئوری هارتلند هرکس منابع انسانی و فیزیکی اوراسیا واقع بین آلمان و سیبری مرکزی را در اختیار داشته باشد می‌تواند جهان را کنترل کند. این تئوری توسط جغرافی‌دان انگلیسی، سر هالفورد مکیندر در مقاله‌ای در سال 1904 و سپس در کتاب وی در سال 1919 منتشر شد.

جغرافیای سیاسی کشورهای اسلامی

جزوه درسی جغرافیای سیاسی کشورهای اسلامی

تاریخ انتشار: خرداد 1393

دریافت
حجم: 899 کیلوبایت